فاطمه باباخانی: در ایران بیش از 500 گونه پرنده زندگی میکنند اما از میان تمام آنها تنها یک گونه است که اندمیک یا بومی ایران است و در سایر کشورها آن را نمیتوان دید. گرچه گفته میشود «زاغ بور» احتمالا در افغانستان و پاکستان نیز وجود دارد اما در نهایت اسم آن با ایران گره خورده و هر ساله پرندهنگرها و پرندهشاسناسان زیادی از کشورهای مختلف برای مشاهده آن به ایران سفر میکنند. زاغ بور همانطور که از نامش پیداست از تیره کلاغیان است. طول بدن این پرنده به 24 سانتیمتر میسد و رنگ نخودی قهوهای آن که در بخشهایی از سر و گردن دارای لکههای سیاه است باعث شده در زیستگاه بیابانی خود بهترین استتار را داشته باشد. البته زمانی که از زیستگاه کویری و بیابانی صحبت میکنیم منظورمان نه کویر مصر است، نه کویر لوت و نه سایر کویرها و بیابانیهایی که در جنوب و مرکز ایران قرار دارند، پارک ملی توران یکی از اصلیترین زیستگاههای زاغ بور است و اگر شانس با شما یار باشد میتوانید این پرنده را روی بوتههای قیچ ببینید. یکی از ویژگیهای جالب توجه زاغ بور به ترجیحش برای دویدن به جای پریدن برمیگردد. این گونه جز پروازهای کوتاه روی شاخههای قیچ معمولا در حال راه رفتن است و حتی در زمان احساس خطر هم ترجیح میدهد بدود به جای اینکه پرواز کند. گرچه زاغ بور را در پارک ملی کویر و برخی مناطق در استانهای تهران، یزد، خراسان جنوبی و.. میتوان دید اما شانس دیدن آن در پارک ملی توران نسبت به سایر مناطق آنهم در فصل بهار که شروع به لانهسازی و مراقبت از تخمهای خود کردهاند بیشتر است.
در روستاهای حاشیه پارک ملی توران در همین زمان هر ساله جشنواره زاغ بور برگزار میشود که فرصت مناسبی هم برای سفر و شرکت در جشنواره و هم مشاهده این گونه است. اگر مبدا سفر شما را تهران در نظر بگیریم پس از 5 تا 6 ساعت رانندگی به شاهرود میرسید و از آنجا تا قلعهبالا یک و نیم ساعت طول میکشد. برای اقامت میتوانید این روستا را انتخاب کنید که در آن اقامتگاههای استاندارد وجود دارد و فضای آن نیز مناسب گردشگران فرهنگی است. البته برای دیدن زاغ بور بایستی پیش از وارد شدن به روستای قلعهبالا با گذر از خانخودی به سمت چپ برانید و در اولین خروجی وارد جاده احمدآباد شوید. در این بخش از مسیرتان حواستان را به جاده و قیچها جمع کنید، طبیعی است که باید سرعتتان در رانندگی بالا نباشد تا به محض دیدن زاغ بور بتوانید توقف کنید و اگر خوششانس باشید از پرندهای که احتمال دیدنش را تنها در ایران دارید عکس بگیرید. در این منطقه البته به جز زاغ بور چند نمونه عقاب و سایر گونه ها هم مشاهده میشوند و جزو خوششانسترین خواهید بود اگر یوز که اصلیترین زیستگاهش پارک ملی توران است را هم ببینید.