پارک‌های ملی عبارتند از مناطق طبیعی به‌نسبت وسیعی که دارای ویژگی‌های خاص زمین‌شناسی، بوم‌شناسی و جغرافیای زیستی هستند و با هدف حفظ تنوع زیستی و بهبود جمعیت گونه‌های جانوری و رویشگاه‌های گیاهی و همچنین به‌عنوان مقصد گردشگری تعیین می‌شوند. پارک‌های ملی محل مناسبی برای فعالیت‌های آموزشی-پژوهشی نیز به‌شمار می‌آیند و به‌منظور حفاظت بنیادی از تنوع زیستی، ذخایر ژنتیکی و یکپارچگی اکولوژیک، فعالیت‌های مرتبط با بهره‌برداری‌های مصرفی و مسکونی در این مناطق مجاز نیست.
مرکز شکار ایران از سال ۱۳۳۶ با عنوان منطقه حفاظت‌شده آلمه وایشکی حفاظت از ذخیره‌گاه زیست‌کره را آغاز کرد. در سال ۱۳۴۲ به «پارک محمدرضا شاه» و در سال ۱۳۴۳ به «پارک وحش» (پارک حیات وحش) تغییر نام داد. ایران در شهریور ۱۳۵۰ مساحتی بالغ بر ۳۴۰۰۰ هکتار به شرق این پارک موسوم به قورخود اضافه کرد و سرانجام در سال ۱۳۵۳ نام پارک وحش به پارک ملی تغییر یافت و در سال ۱۳۵۴ اولین پارک ملی ایران بود که در فهرست ذخیره‌گاه زیست‌کره یونسکو ایران به‌عنوان یکی از ۵۰ ذخیره‌گاه زیست‌کره جهانی در آن زمان به ثبت رسید.
پارک ملی گلستان پانزدهمین اثر ملی است که توسط وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در فهرست میراث فرهنگی ایران ثبت شده است.
این پارک ملی منطقه‌ای نسبتاً کوهستانی است که بخش غربی آن آخرین حد پراکنش شرقی جنگل‌های هیرکانی شمال ایران را شامل می‌شود و طبق آخرین مصوبه یونسکو (۱۳۹۸) قسمتی از این پهنه به عنوان میراث طبیعی جهانی ثبت شده است. این منطقه از نظر موقعیت جغرافیایی بین شهرستان گنبدکاووس در استان گلستان و بجنورد در استان خراسان شمالی و بین سه استان گلستان، خراسان شمالی و سمنان قرار دارد. ارتفاع آن از ۴۰۰ متر در کنار جاده اصلی تا ۲۴۱۱ متر در کوه تغییر می‌کند. موقعیت جغرافیایی منطقه بین نوار جنگلی جنوب خزر، جنگل‌های ارس و استپ‌های غرب در استان خراسان شمالی تنوع منحصربه‌فردی از گیاهان و جانوران را در این مجموعه رقم زده است.
مهم‌ترین ویژگی این پارک تنوع اقلیمی و تفاوت زیاد بین نقاط مختلف آن است. به‌طوری که در بخش غربی از آب‌وهوایی نیمه مرطوب معتدل و در بخش‌های جنوبی و شرقی از آب‌وهوایی سرد و خشک با اختلاف بارندگی صفر تا ۱۰۰۰ میلی متر برخوردار است.
پیچیدگی و تنوع شرایط ژئومورفولوژیکی، زمین‌شناختی، هیدرولوژیکی و اقلیمی باعث وجود زیستگاه‌ها و تنوع فون و فلور در مناطق مختلف پارک شده است و با توجه به اینکه این مجموعه در مرز دو منطقه رویشی ایران‌وتورانی و هیرکانی قرار دارد، علاوه بر پیچیدگی و تغییر عوامل فیزیکی و به تبع آن تنوع شکل زمین، میکروکلیمای محلی را توسعه بخشیده و تنوع گیاهی و جانوری منطقه را افزایش داده است.
